بیماری آلزایمر چیست
آلزایمر بیماری زوال عقل است که بر حافظه، تفکر و رفتار تاثیر می گذارد. علائم این بیماری در نهایت آنقدر شدید می شوند که در انجام کارهای
روزانه اختلال ایجاد می کنند. آلزایمر شایعترین دلیل زوال عقل می باشد. این بیماری ۶۰ الی ۸۰ درصد موارد زوال عقل را تشکیل می دهد. بروز
بیماری آلزایمر در پیری مسئله ی طبیعی نیست. با این حال، بزرگترین عامل خطر افزایش سن می باشد و اکثر افراد مبتلا به آلزایمر بالای ۶۵
سال و بالاتر هستند. احتمال بروز آلزایمر در سنین پایین تر نیز وجود دارد و از آن به عنوان آلزایمر زودرس یاد می شود. افراد مبتلا به آلزایمر می
توانند در مراحل اولیه، میانی و یا اواخر بیماری باشند.
آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که علائم آن به تدریج با افزایش سن بدتر می شود. در مراحل اولیه شدت از دست دادن حافظه خفیف است.
اما در مرحله آخر، افراد توانایی ادامه مکالمه و واکنش به محیط اطراف خود را از دست می دهند. به طور متوسط افراد مبتلا به آلزایمر پس از
تشخیص بیماری بین ۴ الی ۸ سال عمر می کنند. اما بسته به عوامل دیگر می تواند تا ۲۰ سال نیز افزایش یابد.
نشانه های بیماری آلزایمر
شایعترین علامت اولیه آلزایمر مشکل در به خاطر سپردن اطلاعات تازه آموخته شده است. درست مانند سایر اجزای بدن، مغز نیز با افزایش سن
دچار تغییر می شود. بسیاری از ما در نهایت متوجه مشکلات گاه به گاه به خاطر سپردن چیزهای خاص می شویم. با این حال، از دست دادن جدی
حافظه، سردرگمی و سایر تغییرات عمده در نحوه ی عملکرد ذهن ما ممکن است نشانه ای از زوال سلولهای مغز باشد.
تغییرات آلزایمر معمولا در بخشی از مغز که بر یادگیری تاثیر می گذارد شروع می شود. پیشرفت آلزایمر در مغز منجر به علائم شدید فزاینده ای از
جمله بینظمی، تغییرات خلق و خو و رفتار می شود. سردرگمی در مورد رویدادها، زمان و مکان، سوءظنهای بی اساس در مورد خانواده، دوستان
و مراقبان، از دست دادن جدی تر حافظه و تغییرات رفتاری، مشکل تکلم، بلع و راه رفتن از جمله این علائم می باشد.
افرادی که دچار از دست دادن حافظه و سایر علائم احتمالی آلزایمر هستند ممکن است تشخیص این بیماری برای خود شخص مشکل باشد. علائم
زوال عقل ممکن است برای اعضای خانواده و دوستان آشکارتر باشد. هر فردی که علائم شبه زوال عقل را تجربه می کند باید در اسرع وقت به پزشک
مراجعه کند. روش های تشخیص زود هنگام بیماری آلزایمر به طور چشمگیری در حال پیشرفت هستند و گزینه های درمانی و منابع حمایتی می
توانند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشند.
ارتباط آلزایمر و مغز
تغییرات میکروسکوپی در مغز خیلی قبل تر از بروز علائم از دست دادن حافظه شروع می شود. مغز دارای صد میلیارد سلول عصبی (neuron) است.
هر سلول عصبی با بسیاری از سلولهای عصبی دیگر ارتباط برقرار می کند تا شبکه های ارتباطی را تشکیل دهد. هر گروه سلولهای عصبی وظیفه ی
خاصی دارند. برخی درگیر تفکر، یادگیری و به خاطر سپردن هستند. بقیه گروه ها به ما در دیدن، شنیدن و تکلم و غیره کمک می کنند.
سلولهای مغز برای انجام کارهای خود مانند کارخانه های کوچک عمل می کنند. این سلولها منابع دریافت می کنند، انرژی تولید می کنند، تجهیزات
می سازند و از شر زباله ها خلاص می شوند. سلولهای عصبی همچنین به پردازش و ذخیره اطلاعات می پردازند و با سایر سلولها ارتباط برقرار
می کنند. برای فعال نگهداشتن همه چیز به هماهنگی و همچنین مقادیر زیادی سوخت و اکسیژن نیاز است.
دانشمندان به این باورند که بیماری آلزایمر از عملکرد خوب بخش هایی از مغز جلوگیری می کند. آنها مطمئن نیستند که مشکل از کجا شروع
می شود. اما درست مانند یک کارخانه واقعی، خرابی در یک سیستم باعث ایجاد مشکلات در سایر بخش های آن می شود. با گسترش آسیب،
سلولها توانایی خود را برای انجام وظایف از دست می دهند و در نهایت می میرند و در نهایت باعث ایجاد تغییرات غیر قابل بازگشت در مغز می
شوند.
انواع روش های درمان بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر هیچ درمانی ندارد اما سه درمان آدوکانوماب(aducanumab)( روش درمان آدوکانوماب در اول نوامبر سال ۲۰۲۴ قطع خواهد شد)،
دونانماب (donanemab) و لکانماب (lecanemab) نشان می دهد که حذف بتا آمیلوئید از مغز که یکی از نشانه های این بیماری است، زوال شناختی
و عملکردی را کاهش می دهد. درمان های دیگر می توانند به طور موقت از بدتر شدن علائم زوال عقل جلوگیری کنند و کیفیت زندگی افراد مبتلا
به آلزایمر را افزایش دهند. امروزه تلاشهای جهانی برای یافتن روشهای بهتر برای درمان این بیماری، به تاخیر انداختن شروع آن و جلوگیری از پیشرفت
آن در حال انجام است.
روش های جدید تشخیص زودهنگام آلزایمر به کمک هوش مصنوعی
امروزه با پیشرفت تکنولوژی بخصوص در حوزه هوش مصنوعی، امکان تشخیص زود هنگام بیماری آلزایمر به کمک الگوریتم های هوش مصنوعی تا
حد مطلوبی فراهم شده است. این الگوریتم ها داده هایی مانند تصاویر سی تی اسکن مغزی و سایر اطلاعات را پردازش می کنند و الگوهای مشابه
و تکرار شونده در این داده ها را یاد می گیرند. شناسایی این الگوها به دانشمندان کمک می کند تا با بررسی داده های جدید دیگر، احتمال وجود
آلزایمر در بیمار را با درصد خوبی تخمین بزنند. الگوریتم های هوش مصنوعی امروزه در کنار تشخیص متخصصان این حوزه در تشخیص زود هنگام
بیماری های مختلف نقش به سزایی داشته اند. دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو (UC San Francisco) با تجزیه و تحلیل سوابق
بیماران به کمک روش های یادگیری ماشین (یکی از روش های پرکاربرد در حوزه هوش مصنوعی) راهی برای پیشبینی بیماری آلزایمر تا هفت
سال قبل از ظاهر شدن علائم آن پیدا کرده اند. از عواملی که بیشتر بر پیشبینی این بیماری تاثیرگذار بود، کلسترول بالا و همچنین بیماری پوکی
استخوان در زنان گزارش شد. دانشمندان به این باورند در آینده به کمک روش های هوش مصنوعی خواهند توانست تشخیص و درمان بیماری
آلزایمر و سایر بیماری های پیچیده را تسریع بخشند.
راهکارهای جلوگیری از بیماری آلزایمر
هموسیستئین یک نوع اسیدآمینه است. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که سطح بالاتر از حد متوسط آن در خون، باعث ایجاد برخی بیماری ها از
جمله آلزایمر می شود. مصرف غذاهای سرشار از فولات (اسید فولیک) و ویتامینهای گروه B مانند B6 و B12، سطح هموسیستئین را کاهش می‌دهند.
برخی منابع غذایی سرشار از فولات و ویتامین B به شرح زیر است:
- کاهو
- اسفناج
- مارچوبه
- کلم بروکلی
- جعفری
- گل کلم
- چغندر
- عدس
- ماهی
- گوشت قرمز
- سیب‌زمینی
- هر نوع میوه غیر از مرکبات
- غلات غنی‌شده
- طیور
- تخم مرغ
محققان دریافته اند انجام تمرین های فکری به کاهش خطر ابتلا به آلزایمر کمک می کند. برخی از این تمرین ها عبارتند از :
- گوش‌دادن به رادیو
- خواندن روزنامه و حل جدول برای جلوگیری از آلزایمر
- چینش پازل یا حل بازی سودوکو
- یادگیری یک زبان جدید
- طبیعت‌گردی
تحقیقات نشان می دهد انجام این فعالیت ها به ایجاد نورون‌ها و مسیرهای عصبی جدید کمک می‌کند. در نتیجه در جلوگیری
از آلزایمر و تقویت حافظه موثر است.